بررسی تغییرات نقطه انجماد و تحمل به سرما در شفیره‌های دیاپوزی بید چغندر قند Scrobipalpa ocellatella (Lepidoptera: Gelechiidae)

بید چغندر قند(Boyd)  Scrobipalpa ocellatella یکی از آفات مهم آخر فصل چغندرقند می‌باشد که موجب کاهش کمی و کیفی محصول می‌شود. لاروهای این آفت عمدتاً از جوانه­های مرکزی و سر ریشه­های گیاه چغندرقند تغذیه می‌کنند. با برداشت چغندرقند در آبان ماه، لاروهای سن آخر موجود در سر ریشه­ها وارد خاک شده و برای زمستان گذرانی به شفیره تبدیل می‌شوند. لاروهای سنین پایین‌تر در صورتی که زیستگاه مناسب و غذای کافی در اختیار داشته باشند، به تدریج با کامل شدن سنین لاروی به شفیره تبدیل می‌شوند. به منظور مطالعه توانایی زمستان گذرانی این حشره، شفیره­ها به صورت ماهیانه از آبان 1394 تا فروردین 1395 جمع‌آوری شدند. تغییرات فصلی در شاخص­های سرماسختی (نقطه انجماد و کمترین دمای کشنده) بید چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین نقطه انجماد شفیره­های بید چغندرقند جمع‌آوری شده از مزرعه بین 33/0 ± 2/13- تا 23/0 ± 2/18- درجه سلسیوس در نوسان بود. حداکثر میزان تحمل شفیره­ها در ماه‌های آبان، آذر و دی ماه و کمترین میزان تحمل در فروردین ماه مشاهده شد. میزان تحمل شفیره‌های دیاپوزی به طور معنی­داری از شفیره­های غیر دیاپوزی در دمای 10- ، 15- و 20- درجه سلسیوس بالاتر بود. کمترین دمای کشنده برای 50 درصد افراد از 9/13- درجه سلسیوس در آبان ماه به 5/5- درجه سلسیوس در فروردین ماه کاهش یافت. علی‌رغم این‌که نقطه انجماد شفیره­های دیاپوزی در ماه­های منتهی به اواخر زمستان و بهار از 15- درجه سلسیوس فراتر نرفت، اما شفیره­ها متناسب با نقطه انجماد نتوانستند دماهای زیر صفر را تحمل نمایند. با این وجود نتایج نشان می‌دهند که قدرت تحمل شفیره­ها در مرحله دیاپوز بیش از ظرفیت سرما و یخبندان محیط است و دماهای زیر صفر زمستان نمی‌تواند به عنوان عامل مهمی زنده‌مانی بید چغندرقند را تهدید نماید.